Zelfbeeld

De manier waarop je naar jezelf kijkt en over jezelf denkt – kan je zowel positief als negatief beïnvloeden, en beide kanten kunnen je ervan weerhouden om te leven naar je waarden en behoeften.

Een negatief zelfbeeld kan ervoor zorgen dat je jezelf beperkt. Gedachten als “Ik ben niet goed genoeg” of “Ik verdien dit niet” kunnen je ervan weerhouden om acties te ondernemen die belangrijk voor je zijn. Je kunt bijvoorbeeld vermijden om risico’s te nemen of jezelf zichtbaar te maken uit angst voor afwijzing of falen, zelfs als dit indruist tegen je waarde van groei of verbondenheid.
Een overdreven positief zelfbeeld kan je ook belemmeren, bijvoorbeeld als je jezelf ziet als iemand die altijd sterk en onafhankelijk moet zijn. Dit kan je verhinderen om hulp te vragen, je kwetsbaar op te stellen, of toe te geven dat je iets niet kunt – zelfs als dat aansluit bij je behoeften of waarden zoals verbondenheid, authenticiteit, of zelfzorg.

Waarom zijn flexibiliteit en compassie belangrijk?

Flexibiliteit helpt je om los te komen van starre ideeën over jezelf. Het geeft je de ruimte om verschillende kanten van jezelf te verkennen en te accepteren dat je niet altijd perfect hoeft te zijn of aan een bepaald zelfbeeld hoeft te voldoen. Het stelt je in staat om vrijer te handelen, in lijn met je waarden, zelfs wanneer je zelfbeeld niet meewerkt.
Compassie betekent jezelf met vriendelijkheid en begrip benaderen, vooral als je tekortkomingen of moeilijkheden ervaart. Dit helpt je om zachter te zijn voor jezelf en niet te worden gedomineerd door negatieve oordelen over jezelf. Wanneer je jezelf met compassie behandelt, kun je makkelijker handelen naar je waarden en behoeften, omdat je je eigen falen of onzekerheden beter accepteert.

– BELANGRIJK –

SCHRIJF HIER OP IN WELKE HOKJES JIJ JEZELF PLAATST EN WELKE (STRENGE) REGELTJES DAARBIJ HOREN. BESCHRIJF HOE ZE JOU ERVAN KUNNEN WEERHOUDEN OM TE LEVEN NAAR WAARDEN EN BEHOEFTEN. BESCHRIJF OOK HOE JE HIER ANDERS MEE OM KUNT GAAN ZODAT ZE GEEN OBSTAKEL MEER VORMEN.

HOE CONCRETER, HOE BETER!!

Onderstaande oefeningen kunnen je hierbij helpen:

Oefening: "Het zelfbeeld-kwartet"

Doel: Zicht krijgen op de verschillende facetten van je zelfbeeld en leren om ze flexibel te benaderen, zodat ze je niet vastzetten in star gedrag dat je waarden en behoeften blokkeert.

Stap 1: Identificeer vier versies van jezelf

Denk na over vier verschillende versies van jezelf, die elk een belangrijk aspect van je zelfbeeld vertegenwoordigen. Schrijf deze vier ‘zelfbeelden’ op. Ze kunnen positief of negatief zijn, en uit verschillende situaties in je leven komen.

Voorbeeld:
1. De succesvolle jij: “Ik ben sterk en moet altijd slagen.”
2. De onzekere jij: “Ik ben vaak bang dat ik niet goed genoeg ben.”
3. De zorgzame jij: “Ik zorg altijd voor anderen, ik moet beschikbaar zijn.”
4. De onafhankelijke jij: “Ik moet alles zelf kunnen doen.”

Stap 2: Onderzoek de voordelen en nadelen

Neem elk zelfbeeld en noteer zowel de voordelen als de nadelen ervan. Wanneer helpt dit zelfbeeld je om naar je waarden en behoeften te leven, en wanneer houdt het je juist tegen?

Voorbeeld:
- De succesvolle jij: Voordeel: Deze versie van mezelf helpt me om doelen te bereiken. Nadeel: Ik kan moeilijk falen accepteren en negeer mijn behoefte aan rust.
- De onzekere jij: Voordeel: Deze versie maakt me bescheiden en voorzichtig. Nadeel: Ik vermijd uitdagingen en durf mijn mening niet te geven.

Stap 3: Flexibiliteit oefenen

Stel jezelf de vraag: Wat als ik niet vastzit aan één enkel zelfbeeld? Kun je in een bepaalde situatie een ander aspect van jezelf gebruiken om naar je waarden te leven? Hoe zou het voelen om meer flexibel te schakelen tussen de verschillende versies van jezelf?

Voorbeeld: In een situatie waarin ik me onzeker voel over een presentatie, kan ik de zorgzame versie van mezelf gebruiken om empathisch en geduldig met mezelf om te gaan in plaats van me te verstoppen of te overcompenseren.

Stap 4: Neem actie vanuit flexibiliteit

Kies een concrete waarde-gedreven actie die je kunt nemen, gebruikmakend van flexibiliteit in je zelfbeeld. Schrijf dit op en voer het uit.

Voorbeeld: “Ik waardeer openheid en groei, dus ik ga de presentatie geven, zelfs als ik me onzeker voel. Ik zal vriendelijk tegen mezelf zijn en fouten accepteren.”

Reflectie:

Deze oefening helpt je om te beseffen dat je zelfbeeld niet vaststaat. Door verschillende kanten van jezelf te verkennen, kun je flexibeler worden en ruimte maken voor gedrag dat aansluit bij je waarden en behoeften, zonder dat één versie van jezelf de leiding neemt.

Oefening: "Vriendelijkheid voor Jezelf"

Doel: Meer compassie voor jezelf ontwikkelen om een negatief zelfbeeld los te laten en vanuit vriendelijkheid te handelen naar je waarden en behoeften.

Stap 1: Denk aan een moeilijke situatie

Denk aan een situatie waarin je een sterke negatieve gedachte of emotie over jezelf had. Dit kan iets zijn als “Ik ben niet goed genoeg” of “Ik kan dit niet aan.”

Voorbeeld: “Ik voelde me schuldig en niet goed genoeg omdat ik een deadline had gemist.”

Stap 2: Visualiseer een vriendelijk persoon

Sluit je ogen en visualiseer iemand die jou onvoorwaardelijk steunt en accepteert. Dit kan een vriend, familielid, mentor, of zelfs een fictief persoon zijn. Stel je voor hoe deze persoon naar jou zou kijken in de situatie waar je mee worstelt.

Voorbeeld: Je visualiseert een vriend die altijd begripvol en vriendelijk tegen je is. Hoe zou hij of zij op je reageren in deze situatie?

Stap 3: Schrijf een compassievolle brief aan jezelf

Stel je voor dat je die vriendelijke persoon bent en schrijf een korte brief aan jezelf, waarin je jouw situatie beschrijft vanuit een positie van begrip en mededogen. Gebruik een zachte en ondersteunende toon, zoals je tegen een geliefde zou praten die in een soortgelijke situatie zit.

Voorbeeld van een brief: “Lieve [jouw naam], ik weet dat je je nu rot voelt omdat je een deadline hebt gemist, en dat geeft je een gevoel van falen. Maar weet je, het is menselijk om fouten te maken. Je werkt hard en doet je best, en soms loopt het gewoon anders dan gepland. Dat betekent niet dat je niet goed genoeg bent. Probeer wat rust te nemen en wees mild voor jezelf – je bent meer dan je prestaties. Wat zou je kunnen doen om jezelf nu te ondersteunen?”

Stap 4: Reflecteer op je waarden

Na het lezen van de brief, vraag jezelf af: Welke waarde zou ik willen volgen in deze situatie als ik mezelf met compassie behandel? Schrijf op welke actie je zou nemen vanuit deze compassie en voer deze actie uit.

Voorbeeld: “Mijn waarde is zelfzorg en evenwicht. In plaats van mezelf te straffen, neem ik vandaag tijd om te ontspannen en morgen pak ik mijn werk weer rustig op.”

Reflectie:

Deze oefening helpt je om je zelfbeeld te verzachten en ruimte te maken voor vriendelijkheid en compassie. In plaats van vast te zitten in zelfkritiek, leer je met mildheid naar jezelf te kijken en acties te ondernemen die passen bij je waarden, zelfs wanneer je fouten maakt of je niet perfect voelt.