Vermijdende levenshouding

Een vermijdende levenshouding kan je sterk weerhouden van het leven naar je waarden en het vervullen van je behoeften, omdat deze houding gericht is op het vermijden van ongemakkelijke emoties, gedachten, of situaties. In plaats van te handelen vanuit je waarden, laat je je keuzes sturen door de wens om pijn, angst, onzekerheid of conflict te vermijden. Hierdoor kan je vast komen te zitten in een patroon waarin je steeds wegvlucht voor uitdagingen, terwijl je waarden en behoeften steeds verder buiten bereik raken.

Hoe werkt dat?

Een vermijdende houding ontstaat vaak omdat we ongemak, pijn of onzekerheid proberen te vermijden. Dit lijkt op korte termijn een oplossing te bieden, omdat het ons beschermt tegen directe stress of angst. Echter, op de lange termijn zorgt deze houding ervoor dat we belangrijke kansen missen en onze waarden negeren, omdat we steeds vaker niet durven handelen in lijn met wat we echt belangrijk vinden.

Voorbeeld:

Waarde: Stel dat je veel waarde hecht aan verbondenheid en authenticiteit in je relaties. Je vindt het belangrijk om open en eerlijk te zijn, omdat dit voor jou de basis vormt van betekenisvolle relaties.

Vermijding: Maar stel dat je ook bang bent voor conflict of afwijzing. In een situatie waarin je iets moet zeggen dat potentieel een confrontatie kan veroorzaken, besluit je het gesprek te vermijden om je ongemak te verminderen.

Probleem: Door het gesprek uit de weg te gaan, vermijd je misschien de pijn van een conflict op de korte termijn, maar leef je niet naar je waarde van eerlijkheid en verbondenheid. Dit kan ervoor zorgen dat de relatie oppervlakkig blijft of zelfs verslechtert omdat je niet authentiek bent. Uiteindelijk blijf je achter met onvervulde behoeften en het gevoel dat je niet trouw bent aan jezelf.

Effecten van vermijding op waarden en behoeften

Leven op de korte termijn
- Vermijding leidt vaak tot het zoeken naar snelle oplossingen voor ongemak, zoals het vermijden van lastige gesprekken, het uitstellen van belangrijke beslissingen, of het niet aangaan van uitdagingen. Dit voorkomt dat je op de lange termijn handelt naar je waarden, omdat je steeds kiest voor comfort in plaats van voor betekenisvolle actie.
Uitstellen van belangrijk gedrag
- Als je bijvoorbeeld waarde hecht aan persoonlijke groei en avontuur, maar je vermijdt nieuwe ervaringen uit angst voor het onbekende, vervul je niet je behoefte aan uitdaging en groei. Je blijft in een veilige, maar onbevredigende situatie, waardoor je vast komt te zitten en je niet ontwikkelt op de manier die je eigenlijk zou willen.
Beperkte vervulling van behoeften
- Je belangrijkste behoeften, zoals autonomie, verbondenheid, en competentie, worden vaak onderdrukt door vermijding. Als je bijvoorbeeld relaties vermijdt uit angst voor afwijzing, krijg je misschien op korte termijn rust, maar mis je op de lange termijn de vervulling van je behoefte aan liefde en verbondenheid.
Verlies van authenticiteit
- Een vermijdende houding kan er ook voor zorgen dat je niet authentiek bent. Je houdt jezelf in en vermijdt moeilijke gesprekken of confrontaties, waardoor je niet trouw bent aan je eigen waarden en behoeften. Dit kan leiden tot gevoelens van innerlijke spanning, frustratie, en vervreemding van jezelf.

Waarom vermijding je van je waarden weghoudt?

Emotionele vermijding
- Vermijding is vaak gericht op het niet willen voelen van bepaalde emoties, zoals angst, verdriet of onzekerheid. Deze emoties komen echter vaak naar voren wanneer we handelen naar onze waarden, omdat leven naar waarden vaak gepaard gaat met uitdagingen. Door te vermijden, ontneem je jezelf de kans om de moeilijke, maar waardevolle stappen te zetten die je dichter bij je waarden en vervulling brengen.
Vermijden van verantwoordelijkheid
- Vermijding kan ook voortkomen uit de angst om verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen keuzes. Bijvoorbeeld, als je bang bent om te falen, vermijd je misschien nieuwe kansen. Dit kan ervoor zorgen dat je blijft vastzitten in een veilige maar onbevredigende routine, omdat je de verantwoordelijkheid niet neemt om te handelen naar je waarden en behoeften.
Zelfondermijning
- Wanneer je vermijdend gedrag vertoont, ondermijn je je eigen groei en potentieel. Het leven naar waarden vraagt vaak moed, omdat je bewust moet kiezen voor acties die ongemakkelijk kunnen zijn. Door vermijdend gedrag saboteer je jezelf en raak je steeds verder verwijderd van wat je écht belangrijk vindt.

Voorbeeld:

Waarde: Stel dat je waarde hecht aan gezondheid en zelfzorg, en je behoefte hebt aan fysieke fitheid en mentale rust.

Vermijding: Je wilt graag beginnen met sporten, maar je vermijdt het steeds omdat je bang bent om beoordeeld te worden in de sportschool of omdat je denkt dat je niet goed genoeg bent. Hierdoor blijf je thuis en ontzeg je jezelf de kans om gezonder te worden.

Gevolg: Je vermijdt de korte-termijn ongemakken van zelfbewustzijn en onzekerheid, maar je leeft niet naar je waarde van gezondheid. Je vervult ook niet je behoefte aan fysieke en mentale gezondheid, wat kan leiden tot frustratie, schuldgevoel en een gevoel van falen.

Hoe vermijding overwonnen kan worden

Bewustwording:
- De eerste stap is erkennen waar je vermijding plaatsvindt. Dit kan door te reflecteren op situaties waarin je steeds dezelfde acties uitstelt of vermijdt, ondanks dat ze belangrijk voor je zijn.
Scherpstellen van waarden en behoeften:
- Verbind je opnieuw met je waarden en behoeften en vraag jezelf af: “Wat is voor mij belangrijk op de lange termijn, en hoe kan ik hier naar handelen, zelfs als het ongemakkelijk is?”
Begin klein:
- Begin met kleine stappen om ongemak te confronteren in plaats van het te vermijden. Bijvoorbeeld, als je vermijdt om open te zijn in relaties, kun je beginnen met kleine, eerlijke gesprekken.
Mindfulness:
- Mindfulness helpt om emoties en ongemakkelijke gevoelens te accepteren in plaats van ze te vermijden. Door mindful te zijn, kun je leren aanwezig te zijn in het moment en te handelen naar je waarden, zelfs wanneer dat ongemakkelijk is.

Conclusie

Een vermijdende levenshouding kan je gevangen houden in patronen die je verhinderen om naar je waarden te leven en je diepere behoeften te vervullen. Hoewel vermijding tijdelijk bescherming biedt tegen ongemak, zorgt het er op de lange termijn voor dat je jezelf beperkt en je leven niet leidt op een manier die echt betekenisvol voor je is. Door bewust te worden van vermijdend gedrag en je te richten op je waarden, kun je stap voor stap leren om met ongemak om te gaan en een leven te leiden dat meer in lijn ligt met wat voor jou belangrijk is.

Oefening: Vermijdingssignalen herkennen

Stap 1: Kies een situatie

Denk aan een recente situatie waarin je iets hebt uitgesteld, vermeden of je niet hebt gehandeld naar wat voor jou belangrijk is. Dit kan een werkgerelateerde taak zijn, een moeilijk gesprek met iemand, of een persoonlijke uitdaging die je hebt uitgesteld.

Voorbeeld: Je hebt een belangrijk gesprek met een collega vermeden omdat je bang was voor conflict.

Stap 1: Identificeer vermijdingsgedrag

Wat heb je precies gedaan om het ongemak te vermijden? Schrijf dit op. Denk hierbij aan uitstelgedrag, afleiding zoeken of simpelweg niets doen.

Voorbeeld: In plaats van het gesprek te voeren, heb ik een e-mail gestuurd en het gesprek op de lange baan geschoven.

Stap 2: Vergelijk met je waarden

Reflecteer nu op je waarden. Stel jezelf de vraag: Welke waarde stond op het spel in deze situatie? Wat is voor jou belangrijk in deze context? Bijvoorbeeld: eerlijkheid, openheid, verbondenheid, zelfvertrouwen.

Voorbeeld: Mijn waarde in deze situatie is openheid en eerlijkheid in mijn relaties op het werk.

Stap 3: Definieer de vermijding

Schrijf nu op: Wat vermijd ik precies in deze situatie, en waarom? Benoem de emoties, gedachten of situaties die je probeert te ontwijken.

Voorbeeld: Ik vermijd het voeren van een moeilijk gesprek omdat ik bang ben voor afwijzing en negatieve feedback.

Stap 4: Maak een klein actieplan

Bedenk een kleine stap die je kunt zetten om deze vermijding de volgende keer te doorbreken en dichter bij je waarde te komen. Wat zou een kleine, haalbare actie kunnen zijn die meer in lijn ligt met je waarde?

Voorbeeld: De volgende keer dat ik deze angst voel, kan ik toch proberen het gesprek persoonlijk aan te gaan in plaats van via een e-mail, en mezelf eraan herinneren dat open communicatie belangrijker is dan mijn angst voor afwijzing.

Door deze oefening regelmatig te doen, word je steeds meer bewust van de patronen van vermijding en hoe deze je belemmeren om naar je waarden te leven. De oefening helpt je om te onderzoeken wat je tegenhoudt en kleine, haalbare stappen te zetten om je levenshouding aan te passen.

Deze stappen helpen je om signalen van vermijding op tijd te herkennen en bewust te kiezen voor gedrag dat beter past bij jouw waarden en behoeften.