Waarom is stress slecht voor je hart? Dit moet je weten

Veel mensen vragen zich af: waarom is stress slecht voor je hart? Chronische spanning leidt tot ontstekingen en verhoogde bloeddruk, wat de kans op hart- en vaatziekten vergroot. Een studie in The Lancet (2017) laat zien dat mensen met hoge stressniveaus en een voorgeschiedenis van depressie 2,5 keer meer kans hebben op een hartinfarct dan mensen met weinig stress (Yale Medicine).

Kort gezegd: stress beïnvloedt zowel lichamelijke processen als gedrag, en dat belast het hart onbedoeld extra.

Fysieke gevolgen van stress

Stress activeert het sympathische zenuwstelsel, wat leidt tot een toename van adrenaline en cortisol. Deze hormonen verhogen de hartslag en bloeddruk, en op de lange termijn draagt dat bij aan:

• ontstekingsreacties die plaquevorming versnellen
• stijging van bloedglucose, cholesterol en triglyceriden
• verhoogde kans op abnormale hartritmes en vaatvernauwing

Chronische ontsteking kan de wanden van de kransslagaders aantasten, wat uiteindelijk kan leiden tot angina pectoris, hartfalen of een hartaanval.

Ongezonde copingstrategieën en hartrisico

Veel mensen grijpen bij stress naar ongezonde gewoonten, bijvoorbeeld:

• roken, wat bloedvaten vernauwt
• vetrijk of suikerrijk eten, dat LDL-cholesterol verhoogt
• overmatig alcoholgebruik, dat de bloeddruk opjaagt

Volgens Yale Medicine kunnen deze gedragskeuzes secundair bijdragen aan hoge bloeddruk en hoge cholesterol (Yale Medicine). Zo ontstaat een vicieuze cirkel: stress verergert ongezonde gewoonten, en die gewoonten belasten het hart extra.

Risicogroepen en stress

Stress treft niet iedereen even zwaar. Factoren die het risico verhogen zijn onder andere:

• genetische kwetsbaarheid en voorgeschiedenis van depressie
• discriminatie-ervaringen bij vrouwen of etnische minderheden
• eenzaamheid, gekoppeld aan 27 % hoger risico op hartziekte bij 50-plussers (TMH Healthy Living)
• werkstress, waarbij 2 op de 3 werknemers werk als belangrijke stressbron ervaart, met naar schatting 190 miljard dollar aan kosten per jaar (American Heart Association)

Wie al vatbaar is voor hartklachten, zoals mensen met een voorgeschiedenis van hartaanvallen of hoge bloeddruk, kan door stress sneller ernstige symptomen ervaren.

Strategieën om hart te beschermen

Goed nieuws: met gerichte stappen kun je stressniveaus én hartbelasting verlagen. Probeer één of meer van deze strategieën:

• 150 minuten matige inspanning per week (30 minuten per dag, vijf dagen per week) (TMH Healthy Living)
• een sterk sociaal netwerk opbouwen, bijvoorbeeld via familie, vrienden of een vereniging (onderzoek van de University of Rochester toont aan dat sociale steun hartrisico verlaagt)
• 7 tot 9 uur slaap per nacht, in een koele, donkere kamer, zonder schermen voor het slapengaan (American Heart Association)
• dagelijkse ontspanningsoefeningen zoals mindfulness, diepe ademhaling of yoga (studies laten zien dat deze technieken bloeddruk en hartslag verlagen)

Lees ook meer over de brede effecten van stress in ons artikel over waar is stress slecht voor.

Samenvatting en volgende stap

1. Stress verhoogt ontstekingen en bloeddruk.
2. Ongezonde copingkeuzes verdiepen het hartrisico.
3. Bepaalde groepen, zoals mensen met een voorgeschiedenis of werkstress, lopen extra gevaar.
4. Met beweging, slaap, sociale steun en ontspanning kun je je hart beter beschermen.

Kies één strategie, plan een moment in je week en ervaar hoe kleine veranderingen grote winst kunnen opleveren voor zowel je stressniveau als je hartgezondheid. Je hebt dit in de hand, en je hart zal je dankbaar zijn.