Burn out of angststoornis: tips voor betere gezondheid

Voor veel mensen is het onduidelijk of ze een burn out of angststoornis ervaren. Burn-out is sinds 2019 erkend door de Wereldgezondheidsorganisatie als beroepsverschijnsel in de ICD-11 (World Health Organization). Bovendien rapporteerde voor de pandemie ongeveer 60 % van de medische studenten burn-outklachten (WebMD). Angststoornissen komen eveneens veel voor, maar ze beïnvloeden emoties en gedrag op een andere manier dan burn-out.

Een juiste diagnose is cruciaal, want beide aandoeningen vragen om gerichte interventies voor herstel en langdurig welzijn.

Burn-out versus angststoornis

Definitie van burn-out

Burn-out is een syndroom door chronische werkstress, met drie kernkenmerken:

• Overweldigende emotionele uitputting
• Cynisme of depersonalisatie
• Gevoel van ineffectiviteit en gebrek aan voldoening
  Deze definitie staat beschreven in de ICD-11 van de WHO (World Health Organization).

Definitie van angststoornis

Een angststoornis omvat buitensporige en aanhoudende angst of vrees, die leidt tot gedragsveranderingen en lichamelijke klachten. Veelvoorkomende vormen zijn gegeneraliseerde angststoornis, paniekstoornis en sociale angst.

Belangrijkste verschillen

Symptomen en signalen herkennen

Emotionele en mentale klachten

Mensen met burn-out ervaren:

• Chronisch verhoogde prikkelbaarheid en lusteloosheid
• Apathie of cynische houding ten opzichte van werk
• Concentratieverlies en besluiteloosheid

Bij een angststoornis komen voor:

• Aanhoudende onrust en nervositeit
• Paniekaanvallen met hartkloppingen of ademnood
• Overmatige bezorgdheid over dagelijkse gebeurtenissen

Fysieke en cognitieve veranderingen

Burn-out kan leiden tot:

• Slaapproblemen en chronische vermoeidheid
• Spierspanning, hoofdpijn of maagklachten
• Verhoogde vatbaarheid voor verkoudheid en griep

Angststoornissen brengen vaak mee:

• Spierspanning en trillen
• Zweten of maag-darmklachten
• Verminderde concentratie door constante zorgen

Oorzaken en risicofactoren

Werk en omgevingsdruk

• Hoge werkdruk en onbalans tussen inspanning en beloning
• Gebrek aan controle over taken of planning
• Onvoldoende support van collega’s of leidinggevenden
  Bij zorgprofessionals gaf meer dan 54 % van artsen en verpleegkundigen voor 2020 aan tekenen van burn-out (WebMD).

Persoonlijke en biologische factoren

• Neiging tot perfectionisme of hoge eigen standaarden
• Genetische aanleg voor angst en stressgevoeligheid
• Levensgebeurtenissen zoals verlies of financiële problemen

Behandeling en preventie

Professionele interventies

1. Cognitieve gedragstherapie, effectief bij zowel burn-out als angststoornissen
2. Stressmanagementprogramma’s gericht op copingvaardigheden en ontspanningstechnieken
3. Medicamenteuze behandeling bij ernstige angstklachten

Zelfzorg en leefstijltips

• Regelmatige lichaamsbeweging, volgens onderzoek met effect op fysiologische stressreacties (NCBI PMC)
• Slaaphygiëne verbeteren door vaste bedtijden en schermvrije uren
• Mindfulness oefeningen om het momentbewustzijn te vergroten
• Werk-privébalans bewaken met geplande pauzes en herstelmomenten

Goed nieuws, een combinatie van professionele begeleiding en slimme zelfzorg biedt de meeste mensen zicht op herstel.

Recap en volgende stap

1. Begrijp het verschil tussen burn-out en angststoornis.
2. Let op emotionele, mentale en fysieke signalen.
3. Onderzoek werk- en persoonlijke risicofactoren.
4. Schakel bij klachten een professional in.
5. Implementeer leefstijltips voor preventie en herstel.

Voor meer informatie over gerelateerde klachten kan men ook terecht op de pagina burn out en depressie. Een zorgvuldige aanpak helpt om de eigen gezondheid te herstellen en duurzaam te onderhouden.